Fonemy ś i ź w procesie różnicowania sztokawskiego obszaru językowego

Przemysław Brom

doi:10.18690/scn.2.1.73–84.2009

Przemysław Brom Univerza v Bielskem-Białi, Fakulteta za humanistiko in družbene vede

DOI: https://doi.org/10.18690/scn.2.1.73–84.2009

Ključne besede: jezik, standard, Črna gora, fonemi

Povzetek

Na štokavskem dialektalnem območju še vedno potekajo procesi, ki povzročajo diferenciacijo posameznih jezikovnih standardov. Po razpadu Jugoslavije so se take aktivnosti povečale, ker so bili posamezni jeziki razglašeni za uradne jezike novonastalih držav. Fonema ś in ź sta pomemben primer diferenciacije črnogorskega jezika v razmerju do ostalih jezikov, ki slonijo na štokavski dialektalni osnovi. Pred prevlado unifikacijskih teženj sta dobila oba fonema status dialektizmov. Ker se pogosto pojavljata na črnogorskem jezikovnem območju, bi ju bilo potrebno kot pomembna elementa vključiti v normo črnogorskega jezika. Prispevek obravnava pomembnost fonemov ś in ź v procesu diferenciacije standardov štokavskega jezikovnega območja.

Prenosi

Podatki o prenosih še niso na voljo.

Biografija avtorja

Przemysław Brom, Univerza v Bielskem-Białi, Fakulteta za humanistiko in družbene vede

Bielsko-Biała, Poljska. E-pošta: pbrom@ath.bielsko.pl

Literatura

Przemysław BROM, 2007: Czarnogórski standard wobec różnicowania językowego południowej Słowiańszczyzny. Bielsko‑Biała: Wydawnictwo ATH.
Crnogorski jezik u javnoj upotrebi. Zbornik saopštenja s okruglog stola. Podgorica: Crnogorski PEN Centar. 2002.
Crnogorski jezik bio bi najbolje rješenje. Pobjeda, 21. 10. 2006.
Drago ĆUPIĆ, 2002: Ne postoji poseban crnogorski jezik. D. Ćupić, E. Fekete, B. Terzić: Slovo o jeziku, Jezički poučnik, knj. 2, Beograd.
Hanna DALEWSKA‑GREŃ, 2002: Języki słowiańskie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Žarko ĐUROVIĆ, 2004: Crnogorski književni/standardni jezik u dijahroniji i sinhroniji. Štokavski književni jezici u porodici slovenskih standardnih jezika. Podgorica: Crnogorski PEN centar.
Jezici kao kulturni identiteti na području bivšega srpskohrvatskoga ili hrvatskosrpskoga jezika. Cetinje: Crnogorski PEN centar. 1998.
Jezik kao domovina. Deklaracija Crnogorskog PEN centra o ustavnom položaju crnogorskog jezika. Doclea, br. 3. Podgorica. 1994.
Miloš KOVAČEVIĆ, 2001: Jedan ili tri jezika? Lingvistički nazivi na srednjojužnoslavenskom području. Jezik i demokratizacija (Zbornik radova). Sarajevo.
Halina KURKOWSKA, 1977: Polityka językowa a zróżnicowanie społeczne współczesnej polszczyzny. Socjolingwistyka 1. Katowice.
Jerzy MOLAS, 2005: Chorwacka dyskusja o statusie i nazwie języka. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej nr 40\2005. Warszawa.
Milorad NIKČEVIĆ, 2004: Ogledi / studije / susreti. Apologetika crnogorskog jezika. Osijek: HCDP Croatica-Montenegrina RH.
Vojislav NIKČEVIĆ, 1993a: Crnogorski jezik. Geneza, tipologija, razvoj, strukturne odlike, funkcije. Cetijne: Tom I, Matica crnogorska.
– –, 1993b: Piši kao što zboriš. Glavna pravila crnogorskoga standardnoga jezika. Podgorica: Crnogorsko društvo nezavisnih književnika.
– –, 1997a: Crnogorski jezik. Geneza, tipologija, razvoj, strukturne odlike, funkcije. Cetinje Tom II Od 1360 do 1995 godine, Matica crnogorska.
– –, 1997b: Crnogorski pravopis. Cetinje: Crnogorski PEN centar.
– –, 1994: Status i problemi crnogorskog jezika. Doclea, br. 2. Podgorica.
Norma i kodifikacija crnogorskog jezika. Zbornik radova. Institut za crnogorski jezik i jezikoslovlje. Cetinje. 2005.
Barbara OCZKOWA, 2002: Wpływ polityki językowej w Jugosławii na normę języka chorwackiego. Bulletin de la société polonaise de linguistique. Fasc LVIII 2002.
– –, 1999: Zagadnienia sporne w językoznawstwie chorwackim i serbskim po rozpadzie języka serbsko‑chorwackiego. Przemiany w świadomości i kulturze duchowej narodów Jugosławii po 1991 roku. Kraków.
Vuk PULEVIĆ, Novica SAMARDŽIĆ, 2003: Fitonimi i zoonimi u toponimiji Crne Gore. Podgorica: Dukljanska akademija nauka i umjetnosti, Odjeljenje za književnost i jezik.
– –, 2005: Glasovi ś i ź u crnogorskoj toponimiji. Zbornik radova sa naučnoga skupa Norma i kodifikacija crnogorskoga jezika. Cetinje: Institut za crnogorski jezik i jezikoslovlje.
Ferdinand ROSI-LANDI, 1982: Jezik kao rad i kao tržište. „Rad” Belgrad.
Jovan SKERLIĆ, 1955: Istočno ili južno narečje. Pisci i knjige, III. Beograd: Prosveta.
Agnieszka SPAGIŃSKA-PRUSZAK, 2005: Język‑naród‑państwo (dylematy językowe narodów Jugosławii). Riječ, 11/1. Rijeka.
– –, 1997: Sytuacja językowa w byłej Jugosławii. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Dubravko ŠKILJAN, 1996: Moć jezika (wywiad). Vreme, br. 304, Beograd, 17. sierpnia 1996. 41.
Emil TOKARZ, 2002: Dynamika rozwoju języków słowiańskich końca XX w. Narodowy i ponadnarodowy model kultury. Europa Środkowa i Półwysep Bałkański. Red. B. Zieliński. Poznań: Wyd. Naukowe PAN.
– –, 1998: Mikrojęzyki słowiańskie – problemy badawcze językoznawstwa porównawczego. Nowe czasy, nowe języki, nowe (i stare) problemy. Katowice.
– –, 1992: Mit wspólnoty Słowian południowych i jego konsekwencje (na przykładzie narodów dawnej Jugosławii). Rozpad mitu i języka? Katowice.
– –, 2001: Współczesne standardy językowe dialektów sztokawskich. Języki słowiańskie dziś. Nowe fakty. Nowe spojrzenia. Katowice.